Śluby humanistyczne w Polsce nie są prawnie wiążące w przeciwieństwie do innych krajów, takich jak chociażby Irlandia, Norwegia czy Szkocja,. Jeśli pary chcą mieć legalny ważny ślub, wymagana jest dodatkowa ceremonia cywilna. Mimo tego, coraz więcej osób chce ceremonii niezwiązanej z religijnym obrządkiem, a jednocześnie wyjątkowej, trwającej dłużej niż złożenie przysięgi w urzędzie cywilnym. Być może ślub humanistyczny jest coraz częstszym wyborem, bo istnieje w kontrze do nudnych, szablonowych sposobów na wejście w związek małżeński? Najważniejsza jest chęć dwojga ludzi, aby złożyć sobie przysięgę wśród najbliższych i ceremonią wyrazić własne cechy charakteru, pokazać, na jakich wartościach zbudowany jest związek – opowiada mistrzyni ceremonii i założycielka firmy Ślub Humanistyczny Joanna Humerczyk.

Chłoniemy filmy, seriale i media społecznościowe, w których bajkowe śluby to wydarzenia naznaczone zarówno miłością, jak i decyzjami zmieniającymi życie. Niezwykle ważna warstwa wizualna pokrywa się z koniecznością budowania napięcia, dlatego śluby coraz częściej mają po kilka etapów i kilka kreacji. Odbywają się w filmowych lokacjach – na toskańskich wzgórzach i karaibskich plażach,  a para młoda na tle zachodu słońca składa sobie długie, osobiste przysięgi. Czy zafascynowani takimi wizjami ślubu i wesela, które znacznie odbiegają od rodzimej wersji, ulegliśmy pewnej modzie, trendowi, a jaki wpisuje się rosnąca popularność ślubów humanistycznych? Nie powiedziałabym, że śluby humanistyczne są elementem trendu. Trendy występują w sukniach ślubnych, dekoracjach, atrakcjach weselnych. Natomiast fakt, że ceremonie humanistyczne stają się coraz bardziej popularne, jest przejawem zmiany światopoglądowej w naszym społeczeństwie.  Śluby cywilne i pozareligijne przestają być traktowane jako drugorzędne, mniej istotne.

Dane ze Szkocji pokazują, że pary, które wzięły tam ślub humanistyczny miały średnio trzy i pół raza mniejsze prawdopodobieństwo rozwodu w porównaniu z innymi parami, które wzięły ślub cywilny lub kościelny. Wygląda na to, że pary decydujące się na ślub humanistyczny wchodzą zarówno w proces organizacji, jak i w związek wyjątkowo świadomie. Ale motywacje kryjące się za podjęciem decyzji o humanistycznej ceremonii bywają różne. Są te mniej lub bardziej romantyczne: na taką formę decydują się między innymi osoby, które napotykają trudności związane z organizacją ślubu cywilnego. Urzędnik nie chce wyjść w plener, wybrana data lub godzina są niedostępne, formuła ślubu jest zbyt krótka i urzędowa – wyjaśnia Joanna Humerczyk. Są też pary międzynarodowe, które mają trudności z formalnościami w Polsce lub po prostu znają już formułę ślub humanistycznego i chcą zaprosić gości właśnie na taki rodzaj celebracji. Ogromną zaletą takich ceremonii jest to, że są inkluzywne, każda osoba może taki ślub wziąć, a formułę ogranicza tylko wyobraźnia pary młodej. Jedną z grup, które decydują się na ceremonię humanistyczną, są pary LGBT+. Choć polskie prawo nie uznaje małżeństw osób tej samej płci, to jednak pary te, mimo wszystko, chcą świętować swoją miłość w gronie bliskich. W zasadzie, z roku na rok coraz więcej tęczowych par decyduje się na tę formę zaślubin. Niestety, nie mogą formalnie zawrzeć małżeństwa, dlatego część z nich decyduje się na podpisanie umowy partnerskiej regulującej ważne aspekty prawne – dodaje mistrzyni ceremonii.

Mimo ogólnie postępującej laicyzacji polskiego społeczeństwa i spadającej frekwencji na niedzielnych nabożeństwach nie da się zaprzeczyć, że wciąż jesteśmy mocno związani z katolickimi rytuałami. Ramy chrześcijańskich świąt porządkują nam rok i chętnie bierzemy udział w rozmaitych obrządkach z uwagi na przywiązanie do zwyczajów oraz chęć kultywowania wieloletnich tradycji. Na szczęście, coraz więcej par odchodzi od tych tradycji i chce wejść w związek małżeński znacząco i na własnych zasadach. Joanna Humerczyk wyszczególnia grupę par, które są niepraktykujące, więc ślub kościelny byłby tylko spełnieniem oczekiwań rodziny. Wtedy, zamiast krótkiej formuły ślubu cywilnego, lepszym rozwiązaniem jest ceremonia humanistyczna – pełna emocji i osobista. Daje parze możliwość zaplanowania ślubu od początku do końca po swojemu z uwzględnieniem ważnych dla siebie wartości, jednocześnie zakorzeniając całe wydarzenie w kulturze znanej nam całe życie.  Symbolika, która towarzyszy ślubom, taka jak składanie przysiąg, druhny i drużbowie, zaślubiny w plenerze, przenoszenie panny młodej przez próg – znane są od setek lat. Wszystkie te elementy występują na przykład w obrzędach starosłowiańskich, które zostały także zaanektowane w obrzędach ślubów kościelnych.

W takiej formule można czuć się bezpiecznie i skupić na tym, co jako para młoda chcemy sobie nawzajem przekazać tego wyjątkowego dnia, bo jak wyjaśnia Joanna Humerczyk: każda ceremonia zawiera osobisty element, który jest znaczący dla konkretnej pary. To historia poznania, opowieść o wspólnych zainteresowaniach i planach na przyszłość. Często pary składają sobie osobistą przysięgę małżeńską. Rytuały, które powtarzają się, to na przykład hawajska ceremonia mieszania się różnokolorowych piasków, ceremonia zapalenia świecy jedności, czy przewiązanie dłoni wstęgami. Zdecydowana większość par wymienia się także obrączkami – myślę, że jest to symbol na stałe zakorzeniony w wielu kulturach.

Pytam się Joanny Humerczyk, jak wyglądają praktyczne przygotowania ślubu. Jako osoba z wieloletnim doświadczeniem w organizowaniu ceremonii i zatrudniająca około 30 celebrantów i celebrantek z pewnością dopracowała już każdy szczegół. Ceremonia humanistyczna trwa mniej więcej pół godziny. Według nas jest to idealny czas, który pozwoli w pełni przeżyć ten moment. Oczywiście to kwestia indywidualna i zdarzają nam się dłuższe lub krótsze ceremonie – wszystko to ustalamy z parą młodą. Po potwierdzeniu naszej dostępności, podpisujemy umowę i przechodzimy do przygotowań. Przesyłamy parze nasz autorski planer ślubu humanistycznego – zbiór pytań osobistych, organizacyjnych, przykładowych tekstów i rozwiązań technicznych. Na podstawie odpowiedzi pary, przygotowujemy pierwszą wersję scenariusza i wspólnie dopracowujemy jej idealny kształt. W międzyczasie para poznaje osobę, która będzie ich celebrantką lub celebrantem. Gdy już mamy gotowy scenariusz, nie pozostaje nic innego jak czekać na ten ważny dzień. Warto zaznaczyć, że przygotowania do uroczystości zależą od nas, interesując się ślubem humanistycznym dobrze mieć już wybraną lokalizację i termin, a ceremonia to składowa kosztu całego wydarzenia. W zakamarkach internetu można znaleźć jeszcze informacje, że jest to koszt około 700 zł, jednak najczęściej są to informacje sprzed prawie 10 lat, podawane przez freelancerów. Natomiast w rzeczywistości, ślub humanistyczny to koszt około 2500–3000 zł. Wynika to też z faktu, że jesteśmy działającą firmą, zatrudniamy opiekunów par, którzy na co dzień czuwają nad wszystkimi etapami przygotowań. Skupiamy się wyłącznie na ślubach humanistycznych – nie jest to jakaś praca dorywcza.

Zastanawiam się, kto może lub powinien udzielić ślubu humanistycznego? Od księdza czy urzędnika nie mamy prawa wymagać więcej niż zawodowych kompetencji zawierania związku małżeńskiego, co bywa źródłem rozczarowania nie tylko dla pary młodej, ale też dla gości oczekujących czegoś więcej niż wyuczonych formuł. W przypadku ceremonii stworzonej pod nas osoba prowadząca ma jeszcze większe znaczenie. Teoretycznie ślubu humanistycznego może udzielić każdy. Z racji tego, że w Polsce nie jest to forma uregulowana prawnie, nie nie ma możliwości zdobycia certyfikatu, który dałby takie uprawnienia. Jednak warto zastanowić się nad wyborem osoby, która ma doświadczenie sceniczne, potrafi zapanować nad emocjami – swoimi, gości, pary młodej – co może okazać się trudne w przypadku prowadzenia ślubu na przykład przez przyjaciela. Warto jednak zaufać w tej kwestii osobom doświadczonym. W ciągu 10 lat zdobyliśmy ogromną wiedzę z zakresu nie tylko prowadzenia ślubu, ale także przygotowania idealnego scenariusza ceremonii, wsparcia w przygotowaniu osobistych przysiąg małżeńskich, rozmów z rodziną o tej formule. Celebrantki i celebranci, którzy zostali wybrani przez nas, przechodzą szkolenie, w którym dosłownie krok po kroku opowiadamy, co może wydarzyć się podczas ślubu, na jakie sytuacje warto zwracać uwagę, jak radzić sobie w sytuacjach kryzysowych.