Margaret Atwood wyobrażała sobie apokaliptyczną katastrofę, dystopijny rząd i autorkę udającą własną śmierć. Ale do niedawna oszczędziła sobie przynajmniej koszmaru spalenia jednej ze swoich książek. Zmieniła jednak zdanie, spróbowała i zawiodła. O to chodziło.

W poniedziałek wieczorem (23 maja) podczas corocznej gali PEN America, Atwood i Penguin Random House ogłosili, że jednorazowe, nienadające się do spalenia wydanie Opowieści podręcznej zostanie wystawione na aukcję w Sotheby’s New York. Ogłoszeniu towarzyszyło krótkie wideo, które pokazuje Atwood, która na próżno próbuje spalić swoją klasyczną powieść o totalitarnym patriarchacie, Republice Gilead. Dochód ze sprzedaży zostanie przekazany na walkę o wolność wypowiedzi na całym świecie.

To niezapomniana metafora wizualna. Dlatego ludzie w średniowieczu nosili herby na swoich zbrojach i mieli rozpoznawalne flagi. W ten sposób można je zwizualizować i wiedzieć, kto za czym stoi – powiedziała Atwood.

Pomysł ognioodpornej książki narodził się koniec zeszłego roku, gdy zakazano ponad 1000 książek w 86 okręgach szkolnych w całych Stanach zjednoczonych (najwięcej tytułów odpadło w Teksasie, potem Pensylwania i Floryda). Książki znikające z półek przeważnie mówią o rasizmie, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej, często pisane są przez niebiałych autorów_ki oraz pisarzy oraz pisarki LGBTQ+. Dzieła te dopiero niedawno trafiły na biblioteczne półki w ramach lekcji szkolnych na temat nierówności społecznej, historii i seksualności. Powstał pomysł na stworzenie książki chronionej przed najbardziej wstrząsającą cenzurą – ogniem. Wkrótce wybrana została Opowieść podręcznej, która ukazała się w latach 80. i ponownie zwróciła na siebie uwagę w ciągu ostatnich kilku lat, począwszy od nieoczekiwanej prezydentury Donalda Trumpa, a skończywszy na obecnym rosnącym zakazie książek.

Księga nie do spalenia to przypomnienie, że musimy dbać o to, by ważne historie wciąż wybrzmiewały, tym bardziej w czasach wprowadzania cenzury książek w szkołach publicznych w ponad połowie stanów USA. To walka o wolność słowa, nie tylko pisanego, wiele praw edukacyjnych w Stanach Zdjednoczonych zabrania nauczycielom poruszania tematów i idei postrzeganych przez niektórych jako niedopuszczalne. Tematy te przeważnie dotyczą praw człowieka.